بازکاوی مفهوم ولایت در سیاق آیۀ 55 سورۀ مائده با تأکید بر پیوستگی آیات

آیۀ پنجاه و پنج سورۀ مائده یا آیۀ ولایت جایگاه بی‌بدیلی در گفتمان اعتقادی شیعه در موضوع ولایت دارد. متکلمان و مفسران شیعه براساس روایات صحیح ذیل این آیه، که در آثار روایی فریقین مأثور است، این آیه را ناظر به امامت امیرمؤمنان علی (ع) دانسته‌اند؛ اما مفسران اهل­سنت با تکیه بر وحدت سیاق و پیوستگی معنایی آیات، این موضوع را انکار کرده و مدعای شیعیان را خلاف ظاهر قرآن قلمداد می‌کنند. خدشه‌ای که پاسخ درخوری دریافت ­نکرده و شیعیان با پذیرش آن، ثقل مباحث خود را بر نقل می‌گذارند. پژوهش حاضر با صحه­گذاردن بر پیوستگی معنایی سیاق آیۀ ولایت، نادرستی معانی مطرح شده برای ولایت در این سیاق را نشان­می‌دهد و بعد از آن با توجه به قرائن موجود، معنای جدیدی را برای ولایت در این سیاق پیشنهاد می‌کند که هم‌سو با اعتقاد شیعیان در باب ولایت است. براین اساس، "تولّی" به معنای طی کردن پلکان به سوی ولیّ است و "ولیّ" کسی است که افراد تحت ولایت خود را به سوی ارتفاعات یا اعماقی که در آن قرار گرفته ­است، سوق­ می‌دهد. خداوند، اعراب را از اینکه تفکر و فرهنگ خود را از اهل­کتاب بگیرند، نهی‌­ می‌کند و می‌خواهد تا تنها چشم به او، رسول الله و مؤمنان مطرح شده در آیۀ ولایت داشته­ باشند. این معنا روشن­می‌سازد که این مؤمنان نمی‌توانند گروهی غیر از اهل­بیت باشند.